Prezes NIK: Koszty ekonomiczne zdarzeń drogowych to 28 mld zł rocznie

Lepsza jakość dróg

Prezes NIK zaprezentował podczas ostatniego posiedzenia Sejmu syntezę wyników kontroli Izby, przeprowadzonych w latach 2012-2014. Przyznał, że w ostatnich latach liczba rannych i zabitych w Polsce spada, jednak wciąż nasz kraj posiada niski poziom bezpieczeństwa drogowego. mimo to, w ciągu ostatnich dziecięciu lat stan bezpieczeństwa na polskich drogach ulegał poprawie.

Do wyraźnego spadku liczby ofiar śmiertelnych i rannych w wypadkach drogowych, w ocenie NIK, przyczyniła się między innymi rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej. – Budowa nowych odcinków autostrad i dróg ekspresowych powoduje przeniesienie sporej części ruchu pojazdów z niebezpiecznych dróg jednojezdniowych na drogi dwujezdniowe. Przyczynia się to do ograniczenia liczby najgroźniejszych w skutkach wypadków, zwłaszcza zderzeń czołowych i bocznych – wyjaśniał w Sejmie Kwiatkowski.

Bezpieczne drogi lokalne

Kolejnym czynnikiem poprawiającym bezpieczeństwo w ruchu drogowym była modernizacja dróg lokalnych. Prezes NIK oznajmił, że powstanie nowych odcinków dróg samorządowych i modernizacja dotychczasowych poprawiły infrastrukturę dróg lokalnych służą bezpieczeństwu ruchu drogowego . W wielu małych miejscowościach wzdłuż jezdni wybudowano chodniki, a skrzyżowania zostały poprzedzone wysepkami rozdzielającymi pasy ruchu. W miejscach szczególnie niebezpiecznych powstały ronda. Oznakowano przejścia dla pieszych, w ich pobliżu stanęły fotoradary i niekiedy sygnalizacja świetlna.

Fotoradary poprawiają BRD

Do spadku liczby wypadków przyczyniła się zdaniem NIK budowa automatycznego systemu nadzoru nad ruchem drogowym. Izba potwierdza, że maszty fotoradarów Inspekcji Transportu Drogowego stoją w miejscach, w których wcześniej dochodziło do niebezpiecznych wypadków. – Z bazy danych prowadzonej w Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym wynika, że w 2013 roku w większości miejsc, w których zainstalowano stacjonarne fotoradary, w porównaniu do 2012 roku, odnotowano poprawę stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego – powiedział Krzysztof Kwiatkowski.

Jest dobrze, ale…

– Mimo systematycznej poprawy, stan polskich dróg wciąż stanowi jeden z podstawowych progów, ograniczających poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego. Sieć dróg publicznych nie jest nadal w całości przystosowana do przenoszenia coraz intensywniejszego ruchu samochodowego. Zgodnie z międzynarodowymi zaleceniami, w ramach tzw. koncepcji bezpiecznego systemu, infrastruktura drogowa powinna być projektowana i wykonywana w taki sposób, aby ograniczać ryzyko wypadku oraz minimalizować jego skutki – ocenił prezes Kwiatkowski.

Zwrócił uwagę na to, że w Polsce wciąż za mało jest dróg dwujezdniowych, które redukują możliwość wystąpienia najgroźniejszych wypadków. Z kolei na drogach jednojezdniowych o dużym natężeniu ruchu brakuje dodatkowych pasów umożliwiających bezpieczne wyprzedzanie, bezkolizyjnych skrzyżowań lub lewoskrętów z osobnymi światłami.

– NIK uważa, że niedostateczna infrastruktura drogowa jest główną przyczyną najgroźniejszych wypadków. Na nic zdadzą się apele policji, fotoradary i wideorejestratory, jeśli wyprzedzanie na polskich drogach będzie obarczone tak wielkim jak obecnie ryzykiem zderzenia czołowego, ze względu na małą liczbę dróg dwujezdniowych lub brak poboczy i dodatkowych pasów do wyprzedzania na drogach jedno jezdniowych. Na nic zdadzą się apele o ostrożność, gdy nie zainwestujemy w bezpieczne skrzyżowania, eliminujące zderzenia boczne , oznaczone światłami lewoskręty i przejścia dla pieszych w miejscach natężonego ruchu, w chodniki i ścieżki rowerowe – mówił szef NIK.

Więcej remontów

Z kontroli NIK wynika, że poza nowymi inwestycjami, niezbędna jest modernizacja istniejącej sieci dróg. 1/5 dróg krajowych wymaga podjęcia niezbędnych prac remontowych, a na 12% sieci należy je wykonać w trybie pilnym. Przeprowadzone kontrole wykazały, że zarządcy dróg w większości przypadków nie wywiązywali się z obowiązku utrzymania nadzorowanego zasobu w należytym stanie technicznym. Nie dokonywano obligatoryjnych przeglądów technicznych budowli drogowych, nie zapewniono odpowiedniego poziomu finansowania napraw.

– Od wielu lat nakłady na wykonywanie prac remontowych na drogach krajowych są niewystarczające w stosunku do potrzeb i utrzymują się na zbliżonym poziomie około 8 mld zł. A tymczasem same tylko koleiny wymagające natychmiastowych napraw występują na ok. 3 tys. km, czyli blisko 15% długości dróg krajowych. W przypadku ponad 80% zarządców dróg stwierdziliśmy braki w zakresie przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego dróg. Jak w takim razie sensownie można zaplanować remonty dróg, skoro brakuje ich obowiązkowych przeglądów? – pytał Krzysztof Kwiatkowski.

Działania ku zmianie na lepsze

Prezes NIK zaproponował kilka rozwiązań, które powinny polegać na zwiększeniu dynamiki działań państwa w obszarze bezpieczeństwa na polskich drogach. Jednym z nich jest powołanie Krajowego Systemu Zarządzania i Kontroli BRD oraz powierzenie koordynacji działań systemu jednemu podmiotowi, przykładowo ministrowi spraw wewnętrznych.

Kolejna propozycja to zapewnienie stabilnego finansowania zadań w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego. – Pierwszym krokiem powinno być rzetelne oszacowanie aktualnych wydatków państwa ponoszonych w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa uczestnikom ruchu drogowego, a następnie racjonalizacja dokonywanych wydatków oraz przypisanie całej kwoty wydatków do części budżetowej, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych. Byłyby to pieniądze przeznaczone na realizację projektu służącego zapewnieniu i poprawie bezpieczeństwa na drogach – zaproponował prezes NIK.